Covid-19 üzerinden KOD-29 fırsatçılığı

Kürdistan Komünist Partisi Antep il örgütü güven Boya ve Yasin Kaplan Halı Fabrikasında sendikalaşmak istedikleri için işten atılan işçilerin başlatmış oldukları eyleme destek olmak amacıyla dayanışma ziyaretinde bulundular. Direnişçi işçilerin sorunlarını dinleyip dertlerine ortak olmaya çalıştılar. İşçilere her zaman yanlarında olacaklarını ve hak alma mücadelelerini desteklediklerini dile getirdiler.

Mustafa Korkmaz / Yazarın diğer makaleleri için tıklayınız

Ziyaret esnasında işçiler COVID-19 salgını nedeniyle işverenlerin işçiler üzerinde çok büyük bir baskı oluşturduğunu, siyasasal iktidarında buna destek verdiğini, pandemi sürecinde işten çıkarmaların yasak olduğunu ancak bu süreçte istisna olan KOD-29’un bütün işçiler için kabus haline geldiğini söylediler.

Sendikalaşmak istedikleri için ya da ağır çalışma koşullarına itiraz ettiklerinde KOD-29 tehdidiyle karşı karşıya kalıyorlar.

İŞÇİLER ARTIK İŞSİZ KALMAKTAN ÇOK, DAMGALANARAK BİR DAHA İŞ BULAMAMAKTAN KORKAR OLDULAR

Pandemi sürecinde işten çıkarma yasağının “istisnası” olan ‘KOD-29’ işçilerin “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışlar” sergilediği gerekçesiyle iş akdinin feshedildiğini gösteriyor.

Birçok işyerinde sendikalaşmak isteyen işçiler uyduruk “ahlaksızlık” gerekçeleriyle işten atılıyorlar.

Pandemi sürecinde işten çıkarma yasağının “istisnası” olan ‘KOD-29’ işçilerin “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışlar” sergilediği gerekçesiyle iş akdinin feshedildiğini gösteriyor.

KOD-29 ile işten çıkarılan işçiler, çalışanlar kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı haklarından faydalanamıyor. Ayrıca işçiler işsizlik ödeneği de alamıyor. Ayrıca işten atılan işçi, işsizlik ödeneği için Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) başvuran işsizin işten ayrılış bildirgesindeki kod numarasına bakıyor ve burada KOD-29 varsa işsizlik maaşı ödemiyor.

SGK işten ayrılış kodlarına göre 29 kodu, “İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” anlamına gelmektedir. İşverenin işçisini bu kod ile çıkarabilmesi için işçinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II bendi kapsamında belirtilen fiillerden birini işlemesi gerekmektedir. Bu kod ile işten çıkarılan işçiye kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi hakları verilmek bir yana işçi çıkarılma kodu nedeniyle işsizlik maaşı dahi alamamaktadır.

İşyerlerinde pandemi sürecinde bu kodla işten çıkarma tehdidi çokça artmış, bu şekilde işten çıkarılan işçiler ise gerçeğe aykırı bu bildirim nedeniyle yeni iş arama süreçlerinde karşılarına çıkan 29 kodu nedeniyle de ciddi sıkıntılar çekmektedirler.

KOD-29 NEDİR?

SGK işten ayrılış kodlarına göre 29 kodu, “İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” anlamına gelmektedir. İşverenin işçisini bu kod ile çıkarabilmesi için işçinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II bendi kapsamında belirtilen fiillerden birini işlemesi gerekmektedir. İşten ayrılış nedeni 29 olarak bildirilen işçi, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre işsizlik maaşına hak kazanamamakta ayrıca işvereninden de tazminat talep edemeyeceği gibi işçinin hizmet dökümünde sürekli görünmektedir.

Patron işten çıkardığı işçiler için Sosyal Güvenlik Kurumu’na 10 gün içinde işten ayrılış bildirgesi vermek zorunda. İşçiyi hangi gerekçe ile işten çıkardığını da kod numarasıyla işaretliyor. ‘KOD-29’; işçinin İş Kanunu’nun 25. maddesinin ikinci bendinde sayılan “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller (davranışlar)” sergilediği gerekçesiyle iş akdinin feshedildiğini gösteriyor.

Patronların tazminat ödememek ve işten çıkarma yasakları süresince dilediğince işçi çıkarmak için kullandığı bu madde yani ‘KOD-29’; işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işsizlik ödeneğine hak kazanamadığı acımasız bir işten çıkarma türü.

İşçi kadınlar için ise bu acımasızlık ikiye katlanıyor!

Kadın işçiler işyerlerinde pandemi sürecinde bu kodla işten çıkarma tehdidinin arttığını, “Namussuzluk, ahlaksızlık, cinsel suçlar, ailenin ve iş arkadaşlarının yüzüne bakamaz hale gelme” olarak tanımlanıp bir silah olarak kullanıldığını anlatıyorlar. Kod 29 ile işten çıkarılan kadınlar, ailelerinin “İşyerinde ne yaptığı ne haltlar karıştırdığına” dair sorgulamalarına maruz kaldıklarını, bunun kimi zaman şiddete dönüştüğünü, iş ararken karşılarına çıkan bu bildirim nedeniyle ciddi sıkıntılar çektiklerini, kendilerine “Kötü gözle bakıldığı için utandıklarını”, sigortalı iş aramaktan bile imtina ettiklerini, sürekli bir “namussuzluk, haysiyetsizlik yapmadıklarını ispatlama çabası içine girmek zorunda kaldıklarını” anlatıyorlar. 01.04.2021